نگهداری تاسیسات مکانیکی
تأسيسات مكانيكي ساختمان بر اساس ماهيت كاري آن در تأمين دايمي شرايط هواي داخل، همواره در حال كار است و اين عملكرد مداوم سبب فرسودگي تدريجي دستگاه ها، رسوب گرفتن مخازن و لوله كشي ها، كثيف شدن و گرفتگي فيلترها و در نهايت كاهش راندمان تأسيسات و عدم كارآيي مناسب ميشود. علاوه بر اين، شرايط غير قابل پيشبيني كاري به علت عوامل خارجي نظير كاهش ولتاژ برق تغذيه، افزايش ناگهاني فشار كار و عملكرد ابزارهاي كنترل ايمني نيز ميتواند باعث كاركرد منقطع يا توقف كار تأسيسات مكانيكي شود. بنابراين بازرسي و مراقبت دايمي تأسيسات، انجام تعميرات مقطعي و دوره اي از الزامات كاركرد مناسب، مداوم و پايدار تأسيسات ميباشد. ايجاد شرايط پايدار و مطلوب هواي داخل ساختمانها و كنترل دما، رطوبت و پاكيزگي، كاهش هزينه هاي مصرف انرژي، افزايش عمر مفيد كاري دستگاه ها و كاهش هزينه هاي ناشي از تعمير و يا تعويض نابه هنگام دستگاه ها و اجزاي تأسيسات با نگهداري مناسب امكانپذير خواهد بود.
تأسيسات هوارساني، تعويض و تخليه هوا
دهانه هاي ورود و خروج هوا
الف- كليه دهانه هاي هواي دريافتي از بيرون و دهانه هاي تخليه هوا بايد سالانه دو بار بازرسي شوند.
ب- دهانه هاي ورود و خروج هوا بايد تميز شده و در صورت لزوم توريهاي حفاظ آنها تعويض شوند. وجود رطوبت به سرعت سبب رشد هاگ و قارچهاي موجود در هوا شده، علاوه بر گرفتگي دريچه، آلودگي را به ساختمان هدايت ميكند از اينرو بايد از عدم وجود منافذي كه ميتواند محل تجمع آب و مواد زائد شود اطمينان حاصل نمود.
پ- دمپرهاي دستي و موتوري بايد كنترل و تميز شده و از صحت كار موتور و كنترلهاي مربوطه اطمينان حاصل شود.
ت- چنانچه در دوره بهره برداري دهانه هاي جديدي براي تخليه هوا تعبيه شده باشد، بايد از عدم ورود هواي آلوده و گازهاي زيان آور و مضر براي سلامتي انسان، به فضاي داخل ساختمان اطمينان حاصل شود.
صافی های هوا
صافي هاي هواي دريافتي از بيرون يا تخليه هوا بايد سالانه حداقل دو بار و در موارد حساس و محيطهاي داراي هواي آلوده هر ماه بازرسي شوند. صافيهاي پاره بايد تعويض و صافيهاي معيوب بايد تعمير يا تعويض شوند. افت فشار دو طرف صافي بايد بر اساس مشخصات اعلام شده از طرف سازنده كنترل و در صورت رسيدن آن به ميزان كثيفي، صافيهاي قابل شستشو، با آب و محلول شوينده مناسب، شستشو و صافيهاي يكبار مصرف با فيلتر نو و مطابق مشخصات فني و راندمان مناسب، تعويض شوند.
پلنوم هوا وكويل هاي سرمايي وگرمايي
الف- پلنوم هوا و كويل هاي سرمايي و گرمايي بايد سالانه حداقل دو بار بازرسي شوند.
ب- كويل ها در صورت لزوم با آب و محلولهاي شوينده شستشو شوند. از پاكيزگي كويل هاي سرمايي كه محل مناسبي براي رشد قارچها و ميكروبها است بايد اطمينان حاصل شده و در صورت لزوم ضدعفوني شود.
فن (هواكش)، ياتاقان و تسمه پروانه
الف- اين تجهيزات بايد سالانه حداقل دو بار بازرسي و در صورت نياز تعمير يا تعويض شوند.
ب- بايد از عملكرد مناسب ياتاقان و بالانس بودن فن اطمينان حاصل شده و در صورت نياز ياتاقانها روغنكاري شود.
پ- ميزان كشيدگي تسمه بايد كنترل و در حد مناسب تنظيم شود. كشيدگي بيش از حد لازم تسمه، سبب فرسودگي زودرس تسمه و وارد آمدن فشار بيشتر به موتور شده و شل بودن آن باعث كاهش هوادهي و اتلاف انرژي ميشود.
ت- جهت چرخش صحيح فن، بايد كنترل شود. هوادهي فن در جهت چرخش نادرست، كاهش مييابد.
کانال كشي ها، دريچه هاي توزيع و برگشت هوا
الف- كانال كشيها، دريچه هاي توزيع و برگشت هوا بايد سالانه يك بار بازرسي و عدم نشتي هوا از كانالها كنترل شود.
ب- حجم هواي طراحي هر يك از دريچه ها بايد كنترل و تنظيم شود.
پ- دمپرهاي تنظيم هوا بايد بازرسي و تنظيم شوند.
ت- اتصالات قابل انعطاف در كانالها و محل اتصال به دستگاهها بايد بازرسي و در صورت لزوم تعويض شوند.
ث- عايقكاري كانالها بايد بازرسي و در صورت لزوم پوشش آنها تعمير يا تعويض شود.
تعويض هوا و هودهاي آشپزخانه
الف- هودهاي آشپزخانه ها بايد سالم و قابل بهره برداري بوده و بايد هواكش در صورت از كار افتادن تعمير يا تعويض شود.
ب- هودهاي آشپزخانههاي تجاري بايد ماهانه يك بار بازرسي، تميز و شسته شده و ظرف جمع آوري روغن تخليه شود.
پ- صافيها بايد به صورت ماهانه شستشو و هر سال تعويض شوند.
ت- هواكش تخليه هود آشپزخانه، دمپر و شبكه خروج هواي آن بايد ماهانه بازرسي و در صورت لزوم تميز شوند.
ث- سالم، تميز و باز بودن دهانه هاي ورود هوا به آشپزخانه بايد بازرسي و كنترل شود.
دمپرهاي ضد آتش
الف- دمپرهاي ضد آتش بايد هرسال يك بار يا پس از آتشسوزي بازرسي شوند.
ب- فيوزهاي سوخته بايد تعويض و از استقرار درست دمپر و فيوزهايي كه فعال نشده اند، مطمئن
شده و دريچه هاي دسترسي به فيوز و دمپر به صورت كامل هوابند شوند.
پ- عملكرد موتور دمپرهاي موتوري، بايد بازرسي و موتور در صورت نياز، تعمير يا تعويض شود.
موتورخانه و معاينه فني آن
تجهيزات موتورخانه از مصرفكنندگان عمده انرژي در بخش ساختمان بوده و عدم عملكرد صحيح آنها ميتواند سبب افزايش مقدار مصرف سوخت و انتشار گازهاي آلاينده بيشتر شود. از اينرو به منظور صرفه جويي در مصرف انرژي و كاهش آلودگي محيط زيست، موتورخانه نياز به بازرسي و كنترل ادواري و در صورت لزوم تعمير يا تنظيم تجهيزات آن را دارد. معاينه فني موتورخانه ها بايد هر سال يكبار با توجه به الزامات مباحث مقررات ملّي ساختمان و استاندارد ملّي ايران به شماره 16000 توسط بازرس انجام شود. شرايط موتورخانه بايد با الزامات فوق الذكر مطابقت نموده و در صورت هرگونه مغايرت، بازرس بايد راهكار لازم را ارائه نمايد و مالك (يا مالكين) يا نماينده قانوني او (يا آنها) موظف به انجام آن ميباشد.
ديگ آب گرم، ديگ بخار و تجهيزات مربوطه
علاوه بر بازبيني هاي روزانه يا هفتگي متداول تأسيسات مكانيكي، ديگهاي آبگرم، ديگهاي بخار و تجهيزات مربوطه بايد سالانه يك بار و به شرح ذيل بازرسي شوند:
الف- بازرسي مشعل، بازديد فن، دريچه و دمپرهاي ورود هوا، تميز كردن كامل مشعل، بازبيني افشانك سوخت، مدار جرقه الكتريكي و تميزكاري و تعويض الكترودها در صورت لزوم.
ب- بازرسي كليه كنترلها و نشانگرهاي دما و فشار و تصحيح و تنظيم و نظافت و تعويض در صورت لزوم.
پ- باز كردن درب هاي دسترسي در جلو و عقب ديگ، تميز كردن محفظه احتراق و اجزاي داخلي آن تا خروجي به دودكش، تعويض واشرهاي سوخته و بستن هوابند درب هاي ديگ.
ت- بازبيني دودكش، كلاهك خروج دود، اندازه گيري تركيبات دود خروجي و مقايسه آن با مقادير استاندارد و تنظيم مشعل براي تطابق تركيبات دود خروجي با مقادير استاندارد.
ث- باز كردن و بستن شير قطع سريع تخليه و شير اطمينان و آزمايش آنها براي عملكرد مناسب و زيرآب زني و رسوب زدايي بر اساس دستورالعمل هاي سازنده.
ج- بازرسي تابلوهاي برق و كنترل، غبارگيري ترمينالها و اجزاي تابلو و تعويض قطعات معيوب.
چ- كنترل پمپ تغذيه ديگهاي بخار و انجام آزمايش آناليز آب تغذيه در صورت لزوم.
ح- بازرسي شيشه هاي آبنما و شيرهاي ورود و خروج آن و اطمينان از سلامت شيشه و شيرها، باز كردن و بستن و تميزكاري آنها و تعويض در صورت نياز.
خ- كنترل مخزن تغذيه مواد شيميايي در مسير آب تغذيه.
آبگرمكن ها، مبدل ها و مخازن تحت فشار
مخازن آبگرم، مبدل ها و مخازن تحت فشار بايد سالانه يك بار و به شرح زير بازرسي شوند:
الف- رسوب زدايي مبدل ها، باز كردن و بستن شير تخليه مخازن و تخليه آب به ميزان 150 ميليمتر براي تخليه رسوبات و املاح ته نشين شده و اطمينان از عملكرد سريع شير.
ب- بازرسي نشانگرهاي دما و فشار و كنترل عملكرد آنها در محدوده مورد نياز و تنظيم، تعمير يا تعويض آنها در صورت لزوم.
پ- آزمايش شيرهاي اطمينان دما و فشار و اطمينان از عملكرد مناسب آنها.
ت- بازرسي و آزمايش كليه تجهيزات كنترلي و حصول اطمينان از عملكرد مناسب.
ث- بازرسي عايقكاري مخازن و پوشش آنها و تعمير يا بازسازي در صورت نياز.
منابع انبساط
منابع انبساط بايد سالانه حداقل دو بار بازرسي شده و در صورت وجود هر گونه عيبي نسبت به رفع آن اقدام شود.
اين بازرسي ها براي منابع انبساط باز شامل موارد زير ميباشد:
الف- اطمينان از سالم بودن مخزن و عدم وجود پوسيدگي.
ب- كنترل شير شناور، سطح آب و لولههاي متصل به منابع.
ب- كنترل سالم بودن عايق مخزن و پوشش آن.
بازرسي ها براي منابع انبساط بسته شامل موارد زير ميباشد:
الف- بازرسي كليه لوازم كنترلي نصب شده و حصول اطمينان از عملكرد مناسب.
ب- كنترل بالشتك و مقدار فشار هواي داخل منبع انبساط.
پ- كنترل فشار آب داخل مخزن و تنظيم در صورت لزوم.
دستگاه هاي گرم كننده و خنك كننده ويژه
بخاري هاي خانگي، شومينه، آبگرمگن
اين دستگاهها بايد سالانه يك بار به صورت كلي و در آغاز فصل سرما و به شرح زير بازرسي شوند:
الف- بازبيني دودكش، كلاهك خروج دود و اطمينان از باز بودن كامل مسير تخليه دود و تميز كردن آن در صورت لزوم.
ب- بازرسي كوره و نظافت آن در صورت لزوم.
پ- بازرسي كنترل هاي ايمني مانند انواع ترموستات ها، مراقبت از شعله و اكسيژن.
ت- بازرسي سيستم سوخت رساني شامل شيرهاي قطع و وصل و لوله كشي ها تا كوره وكنترل نشت گاز با مايع ظرفشويي يا آب و صابون و تنظيم رگولاتور و جرقه زن و شمعك در بخاريهاي گازي و تعويض قطعات معيوب در صورت لزوم.
ث- كنترل تأمين هواي احتراق و اطمينان از عدم انسداد باز شوها و مسيرهاي ورود هوا.
کوره های هوای گرم
اين دستگاه ها بايد سالانه يك بار به صورت كلي و در آغاز فصل سرما و به شرح زير بازرسي شوند:
الف- بازبيني دودكش، كلاهك خروج دود و اطمينان از باز بودن كامل مسير تخليه دود و تميز كردن آن در صورت لزوم.
ب- بازرسي كوره و نظافت آن در صورت لزوم.
پ- بازرسي كنترل هاي ايمني نظير انواع ترموستات هاي كنترل، كنترل مراقبت از شعله.
ت- بازرسي سيستم سوخترساني شامل شيرهاي قطع و وصل و لوله كشي ها تا كوره و كنترل نشت گاز با مايع ظرفشويي يا آب و صابون و تنظيم رگولاتور و جرقه زن و شمعك در كوره هاي گازي و تعويض قطعات معيوب در صورت لزوم.
ث- كنترل تأمين هواي احتراق و اطمينان از عدم انسداد بازشوها و مجاري ورود هوا.
ج- بازرسي هواكش، كنترل تسمه و موتور، روغنك اري ياتاقان ها بر اساس توصيه سازنده.
چ- بازرسي فيلتر هوا و نظافت و تعويض در صورت لزوم.
بخاري برقي و گرم كننده برقي سونا
اين دستگاه ها بايد سالانه يك بار و به شرح زير بازرسي شوند:
الف- بازرسي كليه قطعات مدار الكتريكي اعم از كليد و فيوز و ترموستات كنترل دما.
ب- بازرسي و اطمينان از حريم ايمني اطراف دستگاه.
پ- نظافت كلي دستگاه.
کولرهای گازی
كولرهاي گازي بايد در مناطق آب و هوايي معتدل سالانه يكبار در شروع فصل گرما و در مناطق آب و هوايي گرم و مرطوب هر سه ماه يكبار بازرسي شده و در صورت نياز تنظيم يا تعمير شوند.
بازرسي ها شامل موارد به شرح زير است:
الف- بازرسي كليه قسمت هاي مدار تبريد اعم از كمپرسور، كندانسور، اواپراتور، لوله هاي ارتباطي، نظافت بخش بيروني كندانسور و اواپراتور با هواي فشرده و شارژ گاز مبرد در صورت لزوم.
ب- بازرسي كليه قطعات كنترلي و اجزاي مدار الكتريكي.
پ- نظافت كليه قطعات، بازديد فيلتر هوا و نظافت يا تعويض آن.
كولرهاي آبی
اين دستگاه ها بايد سالانه حداقل سه بار بازرسي شده و در صورت لزوم قطعات معيوب، تعمير يا تعويض شود. مرحله اول بازرسي در آغاز فصل گرما و هنگام راه اندازي، مرحله دوم در حين بهره برداري و مرحله سوم زمان استراحت و خاموشي دستگاه است و بازرسي ها شامل موارد به شرح زير ميباشد:
الف- بازرسي صفحات پوشال و نظافت آنها و تعويض آنها دست كم هر دو سال يكبار.
ب- نظافت كامل كولر و شستشوي تشتك آن و رنگآميزي بدنه در صورت نياز.
پ- بازرسي لوله كشي تغذيه آب كولر، پمپ آب و نظافت لوله هاي توزيع آب روي پوشال ها و تنظيم پخش يكسان آب.
ت- بازرسي كليه متعلقات برقي و غبارگيري و تعويض در صورت لزوم.
ث- بازرسي هواده(فن) و نظافت و كنترل بالانس بودن آن، بازرسي ياتاقانها و روغنكاري آنها، بازرسي تسمه و الكتروموتور و تعمير يا تعويض در صورت نياز.
ج- بازرسي و اطمينان از دسترسي به هواي پاك و دوري از نقاط تخليه هواي آلوده.
چ- بازديد در زمان بهره برداري و كنترل عملكرد مناسب كليه قطعات آن.
ح- تخليه كامل كولر در پايان هر دوره بهره برداري، نظافت و رنگ آميزي بدنه در صورت لزوم.
دودکش ها
دودكش دستگاه هاي گرمايي بايد دست كم سالانه يكبار بازديد و در صورت وجود اشكال نسبت به رفع آن اقدام شود. اين بازرسي شامل موارد ذيل ميباشد:
الف- بازرسي از بخش دهانه خروج دود دستگاه گرمايي تا كلاهك خروج دود به صورت عيني و كنترل باز بودن مجراي دودكش.
ب- كنترل ضخامت ورق، پوشش عايق و وجود پوسيدگي در دودكش هاي فلزي.
پ- كنترل ضخامت پوشش نسوز در دودكش هاي ساختماني.
ت- كنترل شكاف هاي طولي.
ث- كنترل اتصالات و دريچه هاي بازديد.
ج- نظافت كلي دودكش در دوره بهره برداري.
چ- كنترل فواصل ايمني اطراف دودكش و خروجي آن.
ح- اطمينان از يكپارچگي و عدم نشت و كنترل عدم اتصال دو يا چند دستگاه بدون رعايت ضوابط به يك دودكش.
خ- بازرسي عايقكاري و اصلاح آن در صورت لزوم
ذخيره سازي و لوله كشي سوخت مايع
بازرسي تأسيسات ذخيره و انتقال سوخت مايع بايد دست كم سالي يك بار و قبل از شروع فصل سرما انجام شود. الزامات اين بند براي سوخت هايي نظير گازوئيل و مازوت بوده و گاز مايع را در بر ندارد. براي تأسيسات ذخيره و انتقال گاز مايع بايد دستورالعمل هاي ايمني و نگهداري مربوطه رعايت شوند.
الف- تخليه بخش انتهاي مخزن، محل تهنشيني رسوبات و لجن تا ارتفاع 150 ميليمتر از كف و نظافت آن با رعايت دستورالعمل هاي ايمني شركت ملّي نفت ايران.
ب- بازرسي پوشش مخازن دفني و روزميني و انجام عايقكاري يا رنگ آميزي در صورت لزوم.
پ- ضخامت سنجي بدنه مخزن در شرايط آب و هوايي مرطوب و خاك خورنده و تعويض آن چنانچه كاهش ضخامت ورق تا حد كمتر از 80 %ضخامت اوليه پس از ده سال عمركاري باشد.
ت- بازرسي كنترل كننده هاي سطح و حجم سوخت و تعمير يا تعويض آنها در صورت لزوم.
ث- كنترل اتصالات، دريچه هاي بازديد، لوله كشي هاي پركن، تخليه و هواكش و بازرسي حريم.
ج- باز كردن و بستن شيرها و اطمينان از عدم نشتي، و تعمير يا تعويض در صورت لزوم.
چ- نظافت صافي هاي سوخت و تميز كردن يا تعويض آنها در صورت لزوم.
ح- كنترل بست و آويز لوله كشي ها و تنظيم و انجام تعميرات ضروري.
خ- كنترل پوشش رنگ لوله كشي ها و رنگ آميزي در صورت لزوم.
د- بازرسي كليه تجهيزات كنترل كننده و ايمني و تعمير، تنظيم يا تعويض در صورت لزوم
لوله كشي
بازرسي تأسيسات لوله كشي بايد دست كم سالي يك بار و به شرح زير انجام شود:
الف- بازرسي و كنترل كليه لوله ها، اتصالات و شيرها و تعمير يا تعويض آنها در صورت لزوم.
ب- كنترل بست ها، آويزهاي ثابت، متحرك و لغزنده لوله كشي ها و نقاط اتكاي آنها و انجام تعميرات يا تنظيم.
پ- كنترل پوشش لوله كشي ها اعم از رنگ و عايق و اصلاح پوشش هاي معيوب و رنگ آميزي و عايقكاري در صورت لزوم.
تاسیسات تبرید
بازرسي تأسيسات تبريد بايد دست كم سالي يك بار و به شرح زير انجام شود:
الف- بازرسي كليه تجهيزات نظير كمپرسورها، كندانسورها و ساير اجزاي اختصاصي بايد بر اساس دستورالعمل كارخانه سازنده و در صورت لزوم در فواصل زماني كمتر صورت گيرد.
ب- بازرسي، كنترل و آزمايش كليه شيرها، اتصالات و لولهكشيهاي ارتباطي و تعمير يا تعويض آنها در صورت لزوم.
پ- كنترل پوشش لوله كشي ها اعم از رنگ و عايق و اصلاح پوشش هاي معيوب و رنگ آميزي و عايقكاري در صورت لزوم.
ت- نمونه گيري مبرد و انجام آزمايشات در صورت نياز براي كنترل خلوص و تركيب شيميايي بر اساس دستورالعمل سازنده تجهيزات و رعايت دستورالعملهاي ايمني براي تخليه يا بازيافت.
ث- كنترل دوره اي ميزان مبرد موجود در محيط كار و تنظيم گزارش براي مراجع ذيصلاح.
ج- بازرسي تأسيسات تهويه مكانيكي و يا طبيعي و اطمينان از عملكرد موثر آنها.
چ- بازرسي تأسيسات ايمني و آتش نشاني موجود در حريم تأسيسات تبريد.
ح- بازرسي آشكارسازها و نشتياب مبرد و تعمير يا تعويض آنها در صورت لزوم.
ساير تأسيسات و تجهيزات
با توجه به گستردگي دستگاه ها و تجهيزات مورد استفاده در بخش تأسيسات مكانيكي، ساير تجهيزاتي كه در اين جا تأكيد نشده است، بايد حداقل سالانه يكبار مورد بازرسي واقع شوند مگر آنكه سازنده آن دستورالعمل خاصي را پيشنهاد كرده باشد.
دیدگاهتان را بنویسید